Brief aan het College van Burgemeester en Schepenen van de Stad Antwerpen

Geachte,

Het platform Praktijktesten Nu is een actieplatform dat de strijd aangaat tegen discriminatie in het algemeen, maar met een focus op de arbeids- en woonmarkt. We pleiten voor de inzet van praktijktesten en mystery calling/shopping in de strijd tegen discriminatie. Daartoe volgt het platform Praktijktesten Nu de Vlaamse, Brusselse, federale en lokale politiek omtrent discriminatie op de arbeids- en woonmarkt op de voet en voeren we op regelmatige basis ook concrete acties.

Op dinsdag 8 december jl. vernamen wij via de media dat het uitgebreid academisch onderzoek dat de Stad Antwerpen onder leiding van professor Pieter Paul Verhaeghe van de VUB liet uitvoeren, aantoont dat discriminatie door makelaars op de Antwerpse huurwoningmarkt zeer onrustwekkende vormen aanneemt, voornamelijk tegenover Antwerpenaren die rolstoelafhankelijk zijn en Antwerpenaren met een niet-Belgische naam en etnisch-culturele minderheden. Dit is een conclusie die jammer genoeg sterk overeenkomt met de studie met een identieke onderzoeksmethode die door dezelfde professor in 2018 werd uitgevoerd op de Antwerpse huurmarkt evenals met de signalen die wij ontvangen van de mensen en groepen wiens belangen wij verdedigen.

In het rapport lezen wij: “(…) Een eerste groep van circa 18% van de makelaars discrimineert consequent tegen etnische minderheden. Deze groep van makelaars nodigt relatief vaak kandidaten met een Belgische naam uit en zelden tot nooit kandidaten met een niet-Belgische naam. Deze kleine groep van makelaars zorgt voor de meeste discriminatie op de Antwerpse huurwoningmarkt. Een tweede groep van circa 23% van de makelaars discrimineert af en toe tegen etnische minderheden. De makelaars van deze groep nodigen ook relatief vaak kandidaten met een Belgische naam uit en slechts af en toe kandidaten met een niet-Belgische naam.”

Discrimineren op basis van afkomst en beperking is strafbaar, minstens verboden. Wij menen dan ook dat de reactie die de stad Antwerpen gaf bij monde van Schepen van Gelijke Kansen Karim Bachar nalatig is. In de pers liet Schepen Bachar weten dat hij samen met de makelaars werk zal maken van een verbeterplan met concrete acties doch dat er niet sanctionerend zal worden opgetreden.[1]

Deze reactie is ruim onvoldoende, niet alleen volgens de onderzoekers die de studie uitvoerden, maar verzaakt ook aan de plicht van het College en de betrokken ambtenaren om het parket onmiddellijk in te lichten.

Artikel 29 van het Wetboek Strafvordering, paragraaf 1 bepaalt immers: “Iedere gestelde overheid, ieder openbaar officier of ambtenaar (…) die in de uitoefening van zijn ambt kennis krijgt van een misdaad of van een wanbedrijf, is verplicht daarvan dadelijk bericht te geven aan de procureur des Konings bij de rechtbank binnen wier rechtsgebied die misdaad of dat wanbedrijf is gepleegd of de verdachte zou kunnen worden gevonden, en aan die magistraat alle desbetreffende inlichtingen, processen-verbaal en akten te doen toekomen.(…)”

Gelet op deze bepaling, verzoeken wij u ook de ambtenaren van de Stad Antwerpen die kennis gekregen hebben van het onderzoeksrapport ‘Discriminatie door makelaars op de huurwoningmarkt van Antwerpen: de nulmeting’ in te lichten van ons schrijven.

Voormelde discriminatie, die niet alleen in strijd is met de wetten van 10 mei 2007 tot wijziging van de wet van 30 juli 1981 tot bestraffing van bepaalde door racisme of xenofobie ingegeven daden resp. bepaalde vormen van discriminatie, maar eveneens met tal van grondwettelijke en internationaalrechtelijke bepalingen (o.a. VN-verdragen inzake rechten van personen met een handicap en uitbanning van alle vormen van rassendiscriminatie, artikel 14 EVRM, artikel 15.3, 16, 31 en E HESH) maakt vanzelfsprekend een fout uit.

Naast de strafrechtelijke verantwoordelijkheid heeft u als publieke overheid derhalve alleszins en ontegensprekelijk een juridische en maatschappelijke verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat een grondig onderzoek wordt gewijd op basis van voormelde studie nu u ervan op de hoogte werd gesteld dat personen op uw grondgebied gediscrimineerd worden op basis van hun handicap en etnisch-culturele afkomst en tevens alle nodige maatregelen te nemen om hiertegen op te treden. Het opstellen van een verbeterplan volstaat hiervoor niet.

Ter zake formuleren wij in elk geval alle voorbehoud.

Graag vernemen wij voor 31 december 2020 van het College hoe zij alsnog haar wettelijke plichten ziet op te nemen.

Hoogachtend,

In naam van het Platform Praktijktesten Nu,

Nina Henkens, Coördinator Kif Kif vzw, interculturele beweging die strijdt voor gelijkheid en tegen racisme,
Sarah Scheepers, Coördinator Ella vzw| Kenniscentrum gender en etniciteit,
Marius Dekeyser, Coördinator Hand in hand tegen racisme vzw

[1] https://www.demorgen.be/politiek/politiek-explosieve-resultaten-bij-praktijktests-in-antwerpen-4-op-de-10-makelaars-discrimineren~b846c59d/ “Schepen Bachar wil met de resultaten aan de slag om de discriminatie terug te dringen. Daarvoor is er binnen het stadsbestuur een compromis gevonden. Er zullen nog steeds praktijktests uitgevoerd worden, maar enkel om te sensibiliseren. Ze zullen dus niet gebruikt worden om hardleerse makelaars te bestraffen”;